D’Ausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ ass zu Wuermer am Centre culturel vum 30. November un an nach bis den 3. Dezember tëscht 16 an 19 Auer op fir de Grand public (um 17 Auer gëtt et zousätzlech jeeweils eng Visite guidée).
Den 30.11. um 19 Auer ass eng Table ronde iwwer d’Dialekter zu Wormer an an der Ëmgéigend mat ënner anerem dem Alain Atten.
90 Joer krut en am Juni an och am héijen Alter hält de Lex Roth d’Sprooch an Éieren: All Mount laut en eng Klack fir se, viru Kuerzem huet e Gegrimmels a Schnoken am Takt erausbruecht an nodeems en ewell dem Asterix an dem Jean de La Fontaine Lëtzebuergesch bäibruecht hat, huet en an der Pandemie dem Camus säi Friemen a seng Pescht iwwersat.
Am CNL ënnerhält sech de Luc Marteling, Direkter vum ZLS, mam äerdege Sproochaktivist, deen aus senge Wierker an Iwwersetzunge liest.
Ablécker an déi aktuell Fuerschung vum Institut fir Luxemburgistik
organiséiert an Zesummenaarbecht mam Institut fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft vun der Universitéit Lëtzebuerg.
D’Fuerscher an d’Fuerscherinnen kënnt Dir an de CAPE op Ettelbréck lauschtere goen. Vun Oktober 2023 bis Juni 2024 ass de Rendez-vous ëmmer méindes owes um 19:00. Tickete ginn et per Mail (tickets@cape.lu), per Telefon (2681 2681) oder an der Oweskeess.
Hei déi eenzel Datumer mat de jeeweilegen Diskussiounssujete:
Vum 29. September bis de 4. Oktober 2023 war dem ZLS seng Wanderausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“, am Kader vun der „Luxembourg International Science Expo“ (LISE) 2023 am Forum Geesseknäppchen. Duerno gouf de Weekend vum 14. Oktober en Deel vun der Ausstellung, am Kader vun der Nuit des Musées, am natur musée, am Gronn gewisen.
Weider Rendez-vousen:
– Vum 20. bis 22. Oktober ass d’Ausstellung zu Arel, am Kader vun de „Journées des Langues et des Cultures“.
D’Expo ass op:
– freides, den 20. Oktober, vu 14:00 bis 20:00 Auer
– samschdes, den 21. Oktober, vu 14:00 bis 17:30 Auer
– sonndes, den 22. Oktober, vu 14:00 bis 17:30 Auer.
E Sonndeg am Nomëtteg ginn et och Presentatioune vum ZLS-Direkter Luc Marteling, vum Sproochmates Alain Atten a vun eisem Lexikograf, dem Alexandre Ecker. De ganze Programm fannt Dir hei.
– Vum 11. bis de 26. November ass d’Ausstellung zu Esch am Centre Hospitalier Emile Mayrisch
– Vum 28. November bis den 2. Dezember zu Wuermer
– Vum 12. bis de 27. Januar 2024 ass d’Ausstellung am Ale Stadhaus zu Déifferdeng.
Aus technesche Grënn gouf d’Statioun am INLL (Glacis) reportéiert. D’Ausstellung soll d’nächst Joer hire Wee an den INLL op de Belval fannen.
Diskussiounsronn mat der Duden-Chefredactrice Dr. Kathrin Kunkel-Razum
Zanter 2016 leet d’Dr. Kathrin Kunkel-Razum déi wuel bekanntsten Dictionnaires-Redaktioun aus dem däitschsproochege Raum. Déi renomméiert an engagéiert Linguistin koum op Invitatioun vum Zenter fir d’Lëtzebuerger Sprooch (ZLS) op Lëtzebuerg. Op hirem Programm stoungen ënnert anerem Entrevuë mam Commissaire fir d’Lëtzebuerger Sprooch, Pierre Reding, a mat Vertrieder vun de Luxemburgistik- a Germanistik-Departementer vun der Universitéit Lëtzebuerg.
Dënschdes, den 19. September ëm 18.00 Auer krut de Public d’Geleeënheet, fir d’Dr. Kathrin Kunkel-Razum live ze erliewen. Ënnert dem Motto “Duden meets LOD” huet d’Madamm Kunkel-Razum un enger Diskussiounsronn am Forum Geesseknäppchen deelgeholl. De Lexikograf vum Lëtzebuerger Online Dictionnaire, Alexandre Ecker, huet den ZLS op der Diskussiounsronn vertratt, déi vun der Journalistin Christiane Kremer – op Däitsch – animéiert gouf.
Spannend an interessant Theemen ëm d’Sprooch an ëm d’Dictionnairë goufen et der genuch: Wéi funktionéiert eng Dictionnaires-Redaktioun? Wat fir eng Wierder gehéieren an e Referenzdictionnaire? Wéi gëtt de Choix vu Wierder getraff a wéi gëtt hir Schreifweis gekläert? Wat ass mat Neologismen an Anglizismen? Wat huet et mam Genderen op sech? Wat fir en Afloss wäert d’KI op d’Sprooch hunn? Wat fir eng Roll spillen d’Dictionnairen an der haiteger Welt? Wéi wichteg ass eng norméiert Orthografie? …
| Vum 12. bis den 22. Juli 2023 kann een d’Wanderausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ an der Neier Galerie vum Shopping-Zenter Belle Etoile entdecken. Dës mobil Ausstellung vum Zenter fir d’Lëtzebuerger Sprooch (ZLS) vum Ministère fir Educatioun, Kanner a Jugend versteet sech als Invitatioun, fir sech mat Sprooch a Sproochen auserneenzesetzen.
Den Titel vun der Ausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ ass bewosst méideiteg a soll déi komplex Sproochesituatioun zu Lëtzebuerg erëmspigelen. Op där enger Säit bezitt den Titel sech natierlech op d’Lëtzebuergescht a seng Entwécklung. D’Ausstellung beschäftegt sech mat de Varietéiten, déi et am Lëtzebuergesche gëtt. Op där anerer Säit gëtt d’Méisproochegkeet, déi Lëtzebuerg ausmécht, thematiséiert. Och si ass en integrale Bestanddeel vum sproochlechen Ëmfeld, an deem sech d’Lëtzebuergescht beweegt an evoluéiert. Nieft audiovisuellen Exponater bitt d’Ausstellung och partizipativ Elementer, bei deenen een zum Deel iwwer säi Smartphone ka matmaachen. An der Belle Etoile ass d’Ekipp vum ZLS all Dag vun 10 bis 19 Auer op der Plaz, fir Visiteuren duerch d’Ausstellung ze féieren. |
|
|
|
|
|
|
Wat ass mat D’Lëtzebuerger Sprooch(en) gemengt? Ma dat sinn engersäits déi ënnerschiddlech Aart a Weisen, wéi Lëtzebuergesch benotzt gëtt. Anerersäits sinn et och déi vill Sproochen, déi zu Lëtzebuerg gebraucht ginn. An doriwwer gëtt et vill ze soen! An dëser Wanderausstellung, un där den ZLS iwwer Méint zesumme mat Historical Consulting geschafft huet, gëtt sech mat dësen Thematiken auserneegesat. Déi nei mobil Ausstellung vum Zenter fir d’Lëtzebuerger Sproch (ZLS) mam Titel „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ gouf en Donneschdeg, 29. Juni 2023 vum Minister Claude Meisch an der Agora vun der Abtei Neimënster presentéiert. Do war se awer just e puer Stonnen ze gesinn … éier se elo op d’Rees geet.
|
|
|
|
|
Iwwer d’Ausstellung D’Ausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ versteet sech als Invitatioun, fir sech mat Sprooch a Sproochen auserneenzesetzen. Den Titel ass bewosst méideiteg a soll déi komplex Sproochesituatioun zu Lëtzebuerg erëmspigelen. D’Ausstellung befaasst sech ë. a. mat den Theemaen: Méisproochegkeet, sproochlech Varietéiten, Geschicht, Sproochwandel a Lëtzebuergesch an der Literatur an an de Medien. Méi konkreet ginn an dräi Statioune dës Aspekter ënner d’Lupp geholl: – Méisproochegkeet zu Lëtzebuerg Nieft audiovisuellem Material bitt d’Ausstellung och partizipativ Elementer, bei deenen een och zum Deel iwwer säi Smartphone ka matmaachen. Informatiounen iwwer d’Tournée vun der Wanderausstellung “D’Lëtzebuerger Sprooch(en)”Déi éischt Statioun vun der Expo ass an der Belle Étoile: Vum 12. Juli bis den 22. Juli 2023 kann een se do an der Neier Galerie entdecken. D’Ekipp vum ZLS ass all Dag vun 10 bis 19 Auer op der Plaz, fir Visiteuren duerch d’Ausstellung ze féieren. Déi nächst Statioune sinn: • Ëlwen: vum 5. bis den 9. August 2023 Weider Datume kommen nach bäi. Interesséiert, fir d’Ausstellung och bei Iech ze weisen? Gemengen, Schoulen, Veräiner … kënne sech beim ZLS mellen (expo@lod.lu). De Flyer fannt Dir ënnen ënnert “Umellung on tour”. Fotogalerie vum ZLS |
Aschreiwung bis de 25. Juli: Bachelor Lëtzebuerger Linguistik a Literatur
Dir interesséiert Iech fir d’Lëtzebuerger Sprooch, Linguistik a Literatur? Dëse Studiegang ass eng vun den disziplinäre Spezialisatioune vum Programm “Bachelor en Cultures Européennes” a gouf am Wantersemester 2022 agefouert. Spezifesch fir de Studiegang ass e sprooch- a literaturdidaktesche Volet souwéi Stagen am Enseignement an/oder a kulturellen Institutiounen. Déi regulär Studienzäit ass 6 Semester mat engem obligatoreschen Auslandssemester am 5. Semester. Viraussetzung fir de Studium an der Luxemburgistik sinn eng exzellent Maîtrise vum Lëtzebuergeschen (C1) a gutt Sproochkenntnisser am Däitschen, am Franséischen an am Engleschen (B2).
Bis de 25. Juli kënnt Dir Iech fir de Bachelor en Cultures Européennes – Lëtzebuerger Linguistik a Literatur aschreiwen. Ären Dossier muss da virum 1. August eropgeluede ginn. Äntwerte gëtt et ëmmer um Enn vum Mount.
Den Här Claude Meisch, Minister fir Educatioun, Kanner a Jugend, an den Här Jean Ensch, President vun der Section de Linguistique, d’Ethnologie et d’Onomastique vum Institut grand-ducal, haten häerzlech op d’Virstellung vum Lëtzebuerger Sproochatlas 1900 a Presenz vun den Auteuren Alain Atten a Claude Schmit e Méindeg, den 19. Juni ëm 18 Auer am Forum Geesseknäppchen, invitéiert.
De Lëtzebuerger Sproochatlas 1900 vun den Auteuren Alain Atten a Claude Schmit ass dunn offiziell presentéiert ginn.
D’Christiane Kremer huet duerch den Owend geféiert, dee vum Duo Orphée (Geneviève Conter, Harf, an Etienne Plasman, Flütt) musekalesch encadréiert a mat engem gemittleche Patt ofgeschloss gouf.
640 Säiten am A3-Format, 568 grouss Dialektkaarte mat Informatiounen doriwwer, wéi an den 1960er- an 1970er-Joren zu Lëtzebuerg geschwat gouf an zum Deel nach bis haut geschwat gëtt: De Sproochatlas vum Alain Atten a vum Claude Schmit huet et a sech. Gutt zwee Joer gouf dru geschafft, elo ass et endlech esou wäit.
Déi ganz Presentatioun vum Lëtzebuerger Sproochatlas 1900 gouf gefilmt. De Link fannt Dir méi erof.
D’Fotoe si vum Sophie Margue a Steve Muller.
Den 1. Juli 2023 trëtt eng moderniséiert a nei strukturéiert Constitutioun fir Lëtzebuerg a Kraaft. Déi aktuell Constitutioun, ursprénglech vun 1868, ass opgefrëscht an un déi haiteg Zäit ugepasst ginn. Déi al Constitutioun huet näischt iwwer d’Sproochesituatioun zu Lëtzebuerg gesot.
De Verfassungstext ass, ewéi all Gesetzestexter zu Lëtzebuerg, op Franséisch. E gouf vun der Universitéit Lëtzebuerg op Lëtzebuergesch an op Däitsch iwwersat, ma déi franséischsproocheg Versioun ass déi, déi leschten Enns gëllt.
Dir fannt déi dräi Texter ënnert:
https://www.chd.lu/sites/default/files/2023-04/Constitution_en 3 langues.pdf
an de consolidéierten Text ënnert:
https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/constitution/1868/10/17/n1/consolide/20230701
De 24 Februar 1984 gouf Lëtzebuergesch iwwer d’Sproochegesetz als Langue nationale des Luxembourgeois definéiert.
Elo ass d’Lëtzebuerger Sprooch fir déi éischte Kéier an der Constitutioun verankert.
Am Artikel 4 steet dat heiten:
“ Chapitre Ier. De L’État, de son territoire et de ses habitants
Section 1 re . – De l’État, de sa forme politique et de la souveraineté
[…]
Art. 4.
(1) La langue du Grand-Duché de Luxembourg est le luxembourgeois. La loi règle l’emploi des langues luxembourgeoise, française et allemand. […] “
D’Iwwersetzung vun deem Text op Lëtzebuergesch:
“Kapitel I. De Staat, säin Territoire a seng Awunner ënnert
Sektioun 1. – De Staat, seng politesch Form an d’Souveränitéit:
[…]
Art. 4.
(1) D’Sprooch vum Grand-Duché vu Lëtzebuerg ass Lëtzebuergesch. D’Gesetz reegelt d’Benotzung vun der lëtzebuergescher, der franséischer an der däitscher Sprooch. […] “
Am Commentaire des articles , (Document parlementaire 7700), gëtt et heizou dës Bemierkungen:
[…]
“Article 4
A l’instar d’autres Constitutions européennes, l’article 4 évoque les symboles de l’État qui sont la
langue, l’emblème national, les armoiries et l’hymne national.
En ce qui concerne le régime linguistique, la formulation inclusive et la suppression de toute réfé-
rence aux matières visent à garder une certaine flexibilité dans la réglementation de l’emploi des
langues luxembourgeoise, française et allemande par voie législative.
La graphie de « Ons Hémecht » est adaptée à celle figurant dans la loi du 27 juillet 1993 modifiant
et complétant la loi du 23 juin 1972 sur les emblèmes nationaux, à savoir « Ons Heemecht ». “
