Liesung am CNL

Literaresch Kandheetsbiller

Eng Liesung aus véier Joerzéngten
©Filip Wirthor

Vun anekdoteschen Erzielungen iwwer literaresch Momentopname bis hin zur Romantrilogie – d’Texter vum Emil Angel, Alexandra Fixmer, Jhemp Hoscheit a Carla Lucarelli weisen, wéi ënnerschiddlech ee vun der Kandheet erziele kann. D’Kanner, déi an hire Bicher zu Wuert kommen, wuessen net just a véier verschiddene Joerzéngten, mee och a verschiddene kulturelle Milieuen op.

Dass si trotzdeem sou muenches gemeinsam hunn, wäerte mir de 16. Januar héieren, wann déi 4 Schrëftsteller:innen aus hiren Texter liesen.

 

Centre national de littérature Mersch 2, rue Emmanuel Servais L-7565 Mersch

Nei Datumer fir d’Ausstellung “D’Lëtzebuerger Sprooch(en)”

Dës Datumer sti fest:

  • 13. – 27. Januar 2024 am Ale Stadhaus zu Déifferdeng

D’Ausstellung ass méindes bis samschdes vun 10:00 bis 18:00 Auer op. Weider Detailer iwwer Visite-guidéeën an aner Evenementer fannt Dir hei.

  • 19. Februar – 1. Mäerz an der ENAD an der Stad 
  • 15. Mäerz – 24. Mäerz zu Maarnech an der Nordstrooss Shopping Mile 
  • 6. – 10. Mee am ECG um Geesseknäppchen an der Stad 
  • 12. – 16. Mee an der ISL um Geesseknäppchen an der Stad 
  • 3. – 13. Juni am Institut National des Langues Luxembourg (INLL) um Belval 
  • 14. – 28. Oktober am Lycée Ermesinde zu Miersch 

Expo an Table ronde zu Wuermer mam Alain Atten

D’Ausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ ass zu Wuermer am Centre culturel vum 30. November un an nach bis den 3. Dezember tëscht 16 an 19 Auer op fir de Grand public (um 17 Auer gëtt et zousätzlech jeeweils eng Visite guidée).

Den 30.11. um 19 Auer ass eng Table ronde iwwer d’Dialekter zu Wormer an an der Ëmgéigend mat ënner anerem dem Alain Atten.

Sprooch a Literatur zu Lëtzebuerg

Ablécker an déi aktuell Fuerschung vum Institut fir Luxemburgistik

organiséiert an Zesummenaarbecht mam Institut fir lëtzebuergesch Sprooch- a Literaturwëssenschaft vun der Universitéit Lëtzebuerg.

D’Fuerscher an d’Fuerscherinnen kënnt Dir an de CAPE op Ettelbréck lauschtere goen. Vun Oktober 2023 bis Juni 2024 ass de Rendez-vous ëmmer méindes owes um 19:00. Tickete ginn et per Mail (tickets@cape.lu), per Telefon (2681 2681) oder an der Oweskeess.

Hei déi eenzel Datumer mat de jeeweilegen Diskussiounssujete:

  • Méindeg, 16. Oktober 2023
    Fernand Fehlen: Zweesproocheg, dräisproocheg … wie bitt méi?
  • Méindeg, 06. November 2023
    Christoph Purschke: Diskurs-Figuren: Wéi Politik an Ëffentlechkeet iwwer Sprooch schwätzen
  • Méindeg, 27. November 2023
    Caroline Döhmer: Wéi schreift een eng aktuell Lëtzebuerger Grammaire?
  • Méindeg, 18 Dezember 2023
    Peter Gilles: De Variatiounsatlas vum Lëtzebuergeschen
  • Méindeg, 15. Januar 2024
    Melissa Mujkić: Digital Jugendkommunikatioun zu Lëtzebuerg
  • Méindeg, 26. Februar 2024
    Cosimo D. Suglia: David a Goliath: Kleng Weltliteratur Lëtzebuerg?
  • Méindeg, 25. Mäerz 2024
    Lou Pepin: Sproochastellunge vu Grenzgänger*innen zu Lëtzebuerg
  • Méindeg, 22. Abrëll 2024
    Melanie Wagner: Sproochpolitik zu Lëtzebuerg
  • Méindeg, 13. Mee 2024
    Jacques Spedener: Code-Switching am Lëtzebuergeschen
  • Méindeg, 10. Juni 202
    Jeanne E. Glesener: Lëtzebuerger Literatur am ëffentleche Raum
  • Hei de komplette Programm: Sprooch a Literatur zu Lëtzebuerg.

Wanderausstellung “D’Lëtzebuerger Sprooch(en)”

Vum 29. September bis de 4. Oktober 2023 war dem ZLS seng Wanderausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“, am Kader vun der „Luxembourg International Science Expo“ (LISE) 2023 am Forum Geesseknäppchen. Duerno gouf de Weekend vum 14. Oktober en Deel vun der Ausstellung, am Kader vun der Nuit des Musées, am natur musée, am Gronn gewisen.

Weider Rendez-vousen:

– Vum 20. bis 22. Oktober ass d’Ausstellung zu Arel, am Kader vun de „Journées des Langues et des Cultures“.

D’Expo ass op:

– freides, den 20. Oktober, vu 14:00 bis 20:00 Auer

– samschdes, den 21. Oktober, vu 14:00 bis 17:30 Auer

– sonndes, den 22. Oktober, vu 14:00 bis 17:30 Auer.

E Sonndeg am Nomëtteg ginn et och Presentatioune vum ZLS-Direkter Luc Marteling, vum Sproochmates Alain Atten a vun eisem Lexikograf, dem Alexandre Ecker. De ganze Programm fannt Dir hei.

– Vum 11. bis de 26. November ass d’Ausstellung zu Esch am Centre Hospitalier Emile Mayrisch

– Vum 28. November bis den 2. Dezember zu Wuermer

– Vum 12. bis de 27. Januar 2024 ass d’Ausstellung am Ale Stadhaus zu Déifferdeng.

Aus technesche Grënn gouf d’Statioun am INLL (Glacis) reportéiert. D’Ausstellung soll d’nächst Joer hire Wee an den INLL op de Belval fannen.

“D’Lëtzebuerger Sprooch(en)” an der Belle-Etoile

Vum 12. bis den 22. Juli 2023 kann een d’Wanderausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ an der Neier Galerie vum Shopping-Zenter Belle Etoile entdecken. Dës mobil Ausstellung vum Zenter fir d’Lëtzebuerger Sprooch (ZLS) vum Ministère fir Educatioun, Kanner a Jugend versteet sech als Invitatioun, fir sech mat Sprooch a Sproochen auserneenzesetzen.

Den Titel vun der Ausstellung „D’Lëtzebuerger Sprooch(en)“ ass bewosst méideiteg a soll déi komplex Sproochesituatioun zu Lëtzebuerg erëmspigelen. Op där enger Säit bezitt den Titel sech natierlech op d’Lëtzebuergescht a seng Entwécklung. D’Ausstellung beschäftegt sech mat de Varietéiten, déi et am Lëtzebuergesche gëtt. Op där anerer Säit gëtt d’Méisproochegkeet, déi Lëtzebuerg ausmécht, thematiséiert. Och si ass en integrale Bestanddeel vum sproochlechen Ëmfeld, an deem sech d’Lëtzebuergescht beweegt an evoluéiert.

Nieft audiovisuellen Exponater bitt d’Ausstellung och partizipativ Elementer, bei deenen een zum Deel iwwer säi Smartphone ka matmaachen.

An der Belle Etoile ass d’Ekipp vum ZLS all Dag vun 10 bis 19 Auer op der Plaz, fir Visiteuren duerch d’Ausstellung ze féieren.

Präisiwwerreechung vum Kanner- a Jugendliteraturpräis 2022

Kanner-a Jugendliteraturpräis 2022 Affiche

De 25. Februar 2023 war déi offiziell Präisiwwerreechung vum 1. nationale Kanner-a Jugendliteraturpräis am Kader vun der D’YEP-Schoulfoire.

Dëse Literaturpräis, deen ab 2022 all Joer vum SCRIPT organiséiert gëtt, ass Deel vun de villen Initiativen, déi d’Lëtzebuerger Sprooch an der Grondschoul an am Lycée fërdere sollen. An deem Sënn sinn Texter ausgezeechent ginn, déi an educatiounsrelevante Kontexter genotzt kënne ginn.

No enger Aféierung iwwert d’Wichtegkeet vun dësem nei kreéierte Präis vum Präsident vum Jury*, dem Här Luc Weis, goufen d’Gewënner vum Kanner- a Jugendliteraturpräis 2022 ausgezeechent.

De Gewënner vum Kanner-a Jugendliteraturpräis ass de Jhemp Hoscheit mat sengem Text “Kéipercher”. D’Laudatio fir de Jhemp Hoscheit gouf vum Commissaire fir d’Lëtzebuerger Sprooch, den Här Pierre Reding gehalen.

Donieft goufe vum Jury dräi Texter zeréckbehalen, déi a Publikatioune vum SCRIPT iwwerholl wäerte ginn, ënner anerem am Reader fir de Lëtzebuergeschcours vun der 4ième.

Dëst sinn:

  • „Gespréicher iwwert de Luca“ vum Jhemp Hoscheit,
  • „Karamëll“ vum Claudine Muno; den Här Marc Barthelemy, Commissaire fir d’Lëtzebuerger Sprooch bis 2002, huet dem Public dësen Text presentéiert,
  • „Den Ufank“ vum Fabienne Faust, dee vum Luc Belling aus dem SCRIPT virgestallt gouf.

 

*De Jury vum Kanner- a Jugendliteraturpräis 2022: M. Luc Weis (Präsident vum Jury), Mme Nathalie Jacoby, Mme Francine Vanolst, Mme Sandra Da Silva, M. Sébastian Thiltges, M. Luc Belling.

Nationale Präis fir d’Verdéngschter ëm d’Lëtzebuerger Sprooch: Lex Roth an Alain Atten si fir hiert laangjäregt Engagement geéiert gin

Pierre Reding, Alain Atten, Claude Meisch, Lex Roth, Marc Barthelemy

Den 22. Februar 2023 huet de Minister fir Educatioun, Kanner a Jugend, Claude Meisch, fir d’éischte Kéier den Nationale Präis fir d’Verdéngschter ëm d’Lëtzebuerger Sprooch am Jongelycée um Lampertsbierg iwwerreecht.

Den Nationale Präis fir d’Verdéngschter ëm d’Lëtzebuerger Sprooch ass am Aktiounsplang fir d’Lëtzebuerger Sprooch verankert, dee geziilt d’Weiderentwécklung an d’Festege vun der Lëtzebuerger Sprooch stäerke soll. Dësen neie Präis zeechent all Joer eng Persoun, e Wëssenschaftler, en Auteur, en Editeur oder och e Museker aus, dee sech besonnesch fir de Gebrauch oder den Erhalt vum Lëtzebuergeschen agesat huet.

„Wa mir un d’Lëtzebuerger Sprooch an dat allgemengt Sproochbewosstsi an de leschte Joren denken, däerfen de Lex Roth an den Alain Atten net feelen. Allebéid setze se sech zanter Jore fir d’Lëtzebuerger Sprooch an a si hunn dozou bäigedroen, d’Sprooch ze promouvéieren, de Leit se nozebréngen, se ze erhalen an ze dokumentéieren. Béid Laureate si reegelrecht Pionéier, wann et drëms gaangen ass, fir d’Lëtzebuergescht méi visibel ze maachen“, wéi de Claude Meisch ënnerstrach huet.

Lëtzebuergesch Sproocherkennung

Den Zenter fir Lëtzebuerger Sprooch huet de neie Service “schreifmaschinn.lu” virgestallt. Dëse Programm wandelt geschwate Sprooch an e geschriwwenen Texter ëm.

Dir hutt d’Méiglechkeet, en Text live an e Mikro ze schwätzen oder e fäerdegen Audio-Fichier eropzelueden. D’Donnéeë ginn direkt vum Tool ausgewäert, dat kann allerdéngs e puer Sekonnen daueren.

Reynard the Fox

Entdeckt de Reenert zweesproocheg, op Englesch vum Jeff Thill iwwersat, an op Lëtzebuergesch an der aktueller Schreifweis.

Reynard the Fox, the English version of the Luxemburgish epic of Reenert, written by Michel Rodange and first published in 1872, translated by Jeff  Thill in 2022.